Polityka antymobbingowa i równouprawnienie

Skoro jesteś tu, na tej stronie, to z pewnością wiesz, czym jest mobbing. Słyszałeś pewnie, że są to zachowania dotyczące pracownika, a konkretniej skierowane przeciwko pracownikowi. Jako pracodawca odpowiadasz za jego zwalczanie.

Nie powinieneś jednak robić tego tylko ze względu na narzucony Ci obowiązek. Mobbing ma bowiem szereg negatywnych konsekwencji również dla Ciebie.

Równie ważną kwestią w każdej firmie jest ochrona pracowników przed nierównym traktowaniem. Może ono stać się przyczyną niechęci do pracy, a jej skutkiem jest niejednokrotnie spadek efektywności i frekwencji, oraz pogorszenie stanu zdrowia psychicznego i fizycznego pracownika (wywołane m.in. wysokim poziomem stresu).

Czym jest mobbing i jakie są jego skutki?

Nie każde nieprzyjemne zachowanie to mobbing. Są nim mianowicie działania lub zachowania dotyczące pracownika, lub wymierzone przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu albo zastraszaniu pracownika.

Oznacza to, że istotnym kryterium jest tu czas lub powtarzalność. Jednorazowe ośmieszenie pracownika nie będzie więc mobbingiem. Niemniej jednak jeśli się ono powtarza, bądź też występują działania mające na celu poniżenie go, odizolowanie lub wyłączenie z zespołu współpracowników, to wówczas już możemy mówić o mobbingu.

Innym ważnym kryterium są skutki. Mogą one obejmować:

• zaniżoną ocenę przydatności zawodowej pracownika doświadczającego mobbingu,
• stany depresyjne,
• niechęć do podnoszenia kwalifikacji zawodowych,
• dolegliwości fizyczne, tj. obniżenie odporności, bóle głowy, bóle mięśni,
• zespół stresu pourazowego,
• zaburzenia lękowe.

Zachowania mobbingowe na dłuższą metę zawsze niosą ze sobą negatywne konsekwencje i wymagają interwencji pracodawcy. Mogą doprowadzić nawet do rozwiązania stosunku pracy.

Na czym powinna polegać polityka antymobbingowa?

Zapobieganie mobbingowi powinno się opierać na wprowadzaniu opracowanych specjalnie dla danej firmy procedur. Niestety nie ma jednolitego wzorca postępowania w tej kwestii.

Procedury antymobbingowe powinny uwzględniać zarówno warunki fizyczne w danym środowisku pracy, jak i jego cechy społeczne. Ponadto muszą być dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy i innych czynników charakterystycznych dla danego zakładu.

Co to jest dyskryminacja?

Dyskryminacja to nierówne traktowanie pracowników w kwestiach dotyczących warunków zatrudnienia, stosunku pracy, a także odbywania szkoleń i kursów w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za egzekwowanie w zakładzie pracy równego traktowania wszystkich zatrudnionych. Dlatego tez wiedza na temat form dyskryminacji oraz tego, jakie podłoże mogą mieć praktyki dyskryminacyjne, jest niezbędna.

Postaramy się w tym miejscu zebrać najważniejsze czynniki, zwiększające ryzyko niewłaściwych zachowań pod tym względem.

Pochodzenie etniczne

Na czynnik ten składa się między innymi narodowość, kultura, historia oraz doświadczenia społeczne grupy, z której wywodzi się dany pracownik. Dyskryminacja w tym aspekcie opiera się więc przede wszystkim na czynnikach kulturowych.

Obecnie na taką dyskryminację narażone są przede wszystkim mniejszości narodowe: ukraińska i białoruska.

Przekonania polityczne

Czynnik ten oddziałuje w naszym kraju bardzo silnie na emocje, dlatego też może niejednokrotnie prowadzić do skrajnych zachowań wobec osób prezentujących odmienne opcje. Mogą one stać się m.in. ofiarami ośmieszania, poniżania, a nawet otwarcie wrogich działań, tj. agresja fizyczna.

Ryzyko jest tym większe, że przekonania polityczne stanowią stosunkowo częsty temat rozmowy, zarówno po godzinach pracy, jak i w ich trakcie.

Przynależność związkowa

Inny czynnik sprzyjający dyskryminacji może stanowić członkostwo w organizacjach czy też partiach politycznych. Ponadto osoby należące do związków zawodowych lub innych organizacji tego typu, mogą paść ofiarami dyskryminacji ze strony swoich pracodawców lub przełożonych.

Orientacja seksualna

Dyskryminacja ze względu na orientację seksualną jest niezwykle częsta. Przybiera ona różne formy, od ośmieszania pracownika, przez izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu i zwolnienie.

Rasa

Różnice w wyglądzie, a przede wszystkim w kolorze skóry, nadal pozostają jednym z najistotniejszych czynników zwiększających ryzyko dyskryminacji. Zwykle wynika ona z nieznajomości kultury drugiej osoby i związanych z tym obaw.

Warto pamiętać, że w większości przypadków nie są one obiektywnie uzasadnione, a dobra integracja zespołu może pomóc je skutecznie zwalczyć.

Inne czynniki

Dyskryminacja w pracy może dotyczyć również różnic ze względu na:

• płeć,
• wiek,
• niepełnosprawność,
• religię,
• rodzaj zatrudnienia (na czas określony lub nieokreślony),
• wymiar czasu pracy.

Formy dyskryminacji

Dyskryminacja w pracy może przybierać różne postacie. Najczęściej pracownicy doświadczają:

• ośmieszania,
• zastraszania,
• nierównego traktowania,
• tzw. “mowy nienawiści”.

Zdarza się jednak również i tak, że osoby dyskryminowane stają się ofiarami molestowania seksualnego — przeciwdziałanie dyskryminacji tego rodzaju również należy do zadań pracodawcy!

Najważniejsze elementy procedur antymobbingowych i antydyskryminacyjnych

Przeciwdziałanie dyskryminacji i mobbingowi opiera się przede wszystkim na regularnym badaniu całego środowiska pracy oraz wewnętrznej weryfikacji. Są jednak jeszcze inne sposoby, które co prawda nie zastąpią tych procedur, ale mogą je skutecznie wesprzeć.

Jednym z nich jest zapewnienie pracownikom możliwości anonimowego zgłaszania naruszeń. Anonimowego, ponieważ — jak można się domyślić, osoby korzystające z takiego systemu mogą się obawiać, że same padną ofiarami niewłaściwych zachowań ze strony innych.

Istotnym elementem polityki antymobbingowej i antydyskryminacyjnej jest też zniechęcanie do tego rodzaju działań. Najczęściej ma ono postać kar za tego rodzaju zachowania. Są one bowiem w pewien sposób atrakcyjne dla osób, które je wykazują — pozwalają im się m.in. dowartościować. Wizja otrzymania kary sprawia, że atrakcyjność ta maleje.